Văn hóa ẩm thực Tây Ban Nha xứ sở bò tót vẫn lưu giữ một số thói quen độc đáo đậm màu bản sắc riêng. Bữa ăn khá muộn, không thêm gia vị vào món ăn được phục vụ… là một số cách ăn uống thú vị của người dân Tây Ban Nha.
Do là một quốc gia với bờ biển dài nên Tây Ban Nha có rất nhiều các món ăn từ hải sản. Sự đa dạng về văn hóa gốc Địa Trung Hải cũng được thể hiện rõ trên các món ăn của nước này với hàng ngàn cách chế biến và hương vị khác nhau. Thông thường, các món ăn của Tây Ban Nha được chế biến với khoai tây, cà chua, ớt xanh và hạt đậu.
Lịch sử phát triển ẩm thực Tây Ban Nha
Thời cổ đại
Năm 1100 trước Công nguyên. Người Phoenicia đến miền Nam bá đảo Iberian vùng đất nước và thành lập một thuộc địa gọi là Gádir hay Cádiz ngày nay. Nơi đây trở thành một trung tâm thương mại quan trọng. Người Phoenicia ở lại trong nhiều thế kỷ, thiết lập nhiều thuộc địa hơn ở khu vực ngày nay là Huelva và Malaga với cách ăn uống văn hóa Trung Đông trước thời kỳ Hồi Giáo.
Thời kỳ Tây Ban Nha là lãnh thổ của Đế chế La Mã
Người La Mã giới thiệu phong tục thu thập và ăn nấm vẫn còn được lưu giữ ở nhiều vùng của Tây Ban Nha, đặc biệt là ở phía bắc. Người La Mã, cùng với người Hy Lạp, đã giới thiệu nghề trồng nho. Có vẻ như sự mở rộng của những cây nho dọc theo Địa Trung Hải dường như là do sự đô hộ của người Hy Lạp. Cùng với người Hy Lạp, người Phoenicia đã giới thiệu việc trồng dầu ô liu. Tây Ban Nha là nước sản xuất dầu ô liu lớn nhất thế giới.
Thời kỳ Trung cổ
Người Visigoth đã giới thiệu sản xuất bia đến các vùng Tây Ban Nha. Sự thay đổi diễn ra vào năm 711 sau Công nguyên, khi quân đội Hồi giáo gồm người Berber và người Ả Rập vượt qua eo biển Gibraltar, xâm lược bán đảo Iberia. Cuộc chinh phục của người Hồi giáo đã mang lại những thành phần và nguyên liệu mới cho ẩm thực Tây Ban Nha từ các vùng khác nhau trên thế giới, chẳng hạn như Ba Tư và Ấn Độ.
Các món ăn của Al-Andalus xưa, tiền thân đồ ăn châu âu ẩm thực Andalusia miền Nam Tây Ban Nha đã có thêm các nguyên liệu mới như gạo, lúa miến, mía, rau bina, cà tím, dưa hấu, chanh, đào, cam, mơ, nghệ tây và hạnh nhân. Món ăn Tây Ban Nha nổi tiếng nhất, chẳng hạn như Paella nguyên liệu chính của là gạo và nghệ tây. Và các món ăn như Ajo blanco, Salmorejo, Gaspacho, Escapebeche, Alboronías, Alajú, Hallulla, Albóndigas, Mojama, Arrope , Almodrote, Turron và các món cay mặn là di sản của ẩm thực Moorish và Do Thái.
Ảnh hưởng của Hồi Giáo ở Tây Ban Nha thời Trung cổ thể hiện ở nhiều nhà cai trị của Al Andalus đã nhổ bỏ các vườn nho như một tín hiệu của lòng mộ đạo.
Thời kỳ khai phá lục địa mới châu Mỹ
Sự xuất hiện của người châu Âu ở Mỹ vào năm 1492, đã khởi đầu cho sự ra đời của các yếu tố ẩm thực mới, chẳng hạn như cà chua, khoai tây, ngô, ớt chuông, ớt cay, ớt bột, vani và ca cao hoặc sô cô la. Tây Ban Nha là nơi đầu tiên sô cô la được trộn với đường để loại bỏ vị đắng tự nhiên của nó. Các thành phần khác được du lịch đến châu Mỹ, chẳng hạn như gạo, nho, ô liu và nhiều loại ngũ cốc. [22]
Nhiều món ăn truyền thống của Tây Ban Nha như Tortilla de patata (một món trứng tráng làm từ khoai tây), sẽ không có được nếu không có việc khám phá, xây dựng lãnh thổ chiếm đóng Châu Mỹ. Gazpacho, Salmorejo và Pan tumaca được làm từ cà chua, chúng đã được du nhập vào Tây Ban Nha từ Mỹ đến Tây Ban Nha trong quá trình khám phá Châu Mỹ.
Một trong những hương liệu hay xuất hiện trong các món ăn của Tây Ban Nha là dầu ôliu, khi mà nước này sản xuất 44% sản lượng dầu ôliu trên thế giới. Một trong những phong tục ăn uống độc đáo của Tây Ban Nha là các món khai vị (tapas) luôn được phục vụ kèm với đồ uống. Món churro, một loại bánh bột dài chấm với chocolate cũng là một món ăn rất đặc sắc của Tây Ban Nha.
Ẩm thực Tây Ban Nha
Những quán bar tại Tây Ban Nha thường mở cửa cả ngày và phục vụ cả thức ăn lẫn nước uống. Người dân tại Tây Ban Nha đến đây để ăn nhẹ trước khi vào bữa chính, đặc biệt là vào những ngày nghỉ. Món ăn nổi tiếng nhất được phục vụ ở nơi này được gọi là tapas, được chế biến rất tỉ mỉ, công phu và thường là “phiên bản” thu nhỏ của món chính. Có hàng trăm loại tapas khác nhau, nhưng tiêu biểu nhất vẫn là nấm sốt tỏi, hải sản ướp vị, trứng rán, thịt cừu xiên nướng, và bạch tuộc dùng với sốt ớt paprika.
Nghệ thuật nấu ăn của người Tây Ban Nha rất đa dạng, tùy thuộc vào từng vùng khác nhau và gắn kết với những sản vật truyền thống địa phương. Nếu như Galicia nổi tiếng với hải sản, nhất là những món ăn chế biến từ cá chình non và cá tuyết theo phong cách Vizcayan thì Catalonia lại là vùng đất được biết đến với món thịt hầm với rau củ. Nếu bạn yêu thích paella (cơm chiên với nguyên liệu chính là hải sản, thịt) thì đừng quên ghé đến quê hương của món ăn này là Valencia để thưởng thức các hương vị độc đáo. Không nằm ngoài cuộc điểm danh ẩm thực hấp dẫn này, Andalusia là đại diện cho gazpacho, món súp lạnh ngon tuyệt được chế biến từ cà chua, tỏi và dưa leo. Trong khi đó vùng Castile vốn là nơi chuyên chăn nuôi các loài động vật thì vô cùng tự hào với những món thịt quay đậm đà với đại diện tiêu biểu là đùi heo muối Tây Ban Nha phơi khô.
Ăn bánh mì với dầu oliu
Khác với một số nước châu Âu, thay vì sử dụng bơ thực vật, người Tây Ban Nha sẽ dùng dầu olive để quết lên bánh mì. Đây là bữa ăn sáng vô cùng phổ biến của người dân nơi đây.
Ăn trưa và tối khá muộn so với người Việt
Người dân Tây Ban Nha thường dùng bữa trưa sau 14h và bữa tối sau 21h theo giờ địa phương. Việc ăn uống sai thời điểm ở Tây Ban Nha thường không bao giờ xảy ra. Ngoài ra theo thói quen của người dân nơi đây, bữa trưa được coi là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày.
Không ăn uống đối phó
Người Tây Ban Nha cho rằng bữa ăn là dịp để thưởng thức và tận hưởng món ngon. Vì vậy chúng ta hầu như không gặp cảnh người Tây Ban Nha ăn sandwish ở bàn làm việc hay dùng bánh mì bocadillo trên xe buýt, tàu điện ngầm, thậm chí lúc đang đi dạo trên đường.
Không tự ý thay đổi hương vị món ăn
Bạn không nên cố gắng thay đổi thực phẩm phục vụ theo bất kỳ cách nào, là lời khuyên dành cho bạn nếu đi du lịch tại Tây Ban Nha. The Local.es cho biết, bạn có thể thêm muối vào món ăn nhưng việc yêu cầu thêm tiêu, nước sốt cà chua hay gia vị khác sẽ biến bạn trở thành vị khách thiếu tế nhị trong mắt người Tây Ban Nha. Thậm chí hành động tự ý thay đổi hương vị món ăn được coi là một sự xúc phạm nếu là thức ăn chủ nhà nấu cho bạn.
Vậy nên, việc thử thưởng thức trọn vị món ăn như là cách để chúng ta hiểu thêm nhiều điều về ẩm thực và văn hóa ở đất nước này.
Không xin thức ăn thừa khi ăn uống ở ngoài
Ở Tây Ban Nha, việc xin một chiếc túi đựng thức ăn thừa không phổ biến và thực sự sẽ gây chú ý, hoặc bạn sẽ nhận được một cái nhìn đầy thắc mắc của người phục vụ.
Đừng đưa quá nhiều tiền tip
Mặc dù tiền tip là thể hiện sự hào phóng cũng như lời cám ơn của bạn dành cho người phục vụ và quán ăn. Tuy nhiên ở Tây Ban Nha, người dân nơi đây có thể chi tiền boa nhưng không phải lúc nào cũng vậy, và không bao giờ chi nhiều. Họ thường rất vui vẻ để lại một vài đồng xu chỉ khi thấy hài lòng về dịch vụ.
Tây Ban Nha không những nổi tiếng với những công trình kiến trúc cổ kính mà còn được biết đến với một nền ẩm thực độc đáo. Hy vọng với những chia sẻ trên của ẩm thực châu âu bạn sẽ hiểu thêm về đất nước Tây Ban Nha qua bức tranh ẩm thực nhiều hương vị, sắc màu.
