Cúng giao thừa là nghi lễ quan trọng của người Việt Nam trước khi Tết Nguyên Đán chính thức bắt đầu. Hôm nay, chiemtinhhoc.vn đưa ra gợi ý về cách thức cúng giao thừa sao cho trịnh trọng.
Nguồn gốc cúng giao thừa
Theo quan niệm dân gian truyền lại rằng, cứ hết một năm thì các thần coi việc nhân gian sẽ bàn giao lại công việc cho nhau, nên lễ giao thừa còn có ý nghĩa tiễn thần cũ và đón thần mới. Ngoài ra, các cụ truyền lại rằng trong lúc bàn giao công việc thì có quân đến và quân đi rất vội vã nên có một số quan quân chưa kịp ăn (người trần mắt thịt ta không thể nhìn thấy) đó chính là lý do mà lễ giao thừa cúng ngoài trời.
Trong thời khắc giao thừa thì trên mâm cúng ngoài trời, các gia đình bày các đồ ăn nguội bao gồm như xôi, bánh trái, gà luộc để tỏ lòng thành kính tiễn thần cũ một năm qua đã cai quản gia đình mình và chào đón thần của năm mới xuống. Các thần không thể vào nhà ung dung mâm bát mà chỉ đi qua ăn nhanh chóng hoặc có thể mang theo, thậm chí, chỉ kịp chứng kiến sự thành kính của gia chủ vì việc bàn giao công việc diễn ra rất khẩn cấp.
Nghi lễ cúng giao thừa tại nhà
Cứ đến nagfy 30 tháng Chạp, các nhà thường sửa soạn mâm lễ để cúng giao thừa ở giữa sân. Nếu không có sân thì cúng giữa nhà, hoặc có thể làm lễ trên sân thượng.
Hướng đặt mâm lễ chỉ nên đặt hướng Bắc, hoặc hướng Đông tuỳ theo từng gia đình (hướng Bắc để cúng Thượng Đế, hướng Đông để cúng Thiên Tử là Vua).
Nếu có điều kiện, nên chuẩn bị một chiếc lọng màu vàng có diềm đỏ để che nắng che mưa; Một chiếc bàn đủ lớn để đặt mâm lễ, mặt bàn được trải tấm vải vàng sang trọng ngay ngắn; Một miếng vải đỏ dài trải dưới đất như miếng thảm đỏ để tiễn và rước các vị cựu niên và đương niên Hành khiển;
Một mâm lễ gồm gà trống đỏ, xôi đỏ, bánh chưng xanh, cùng các loại sơn hào hải vị; 9 chén rượu ba màu đỏ, trắng, vàng (màu đỏ để lấy vận khí tốt, màu trắng để lấy tài lộc, màu vàng để lấy sự bình yên, may mắn); 5 chén trà 5 loại hương vị trà khác nhau (trà sen, trà nhài, trà bưởi…); Một mâm hoa quả “ngũ quả” đầy đặn đẹp mắt, trên mâm quả có cài 9 bông hoa đồng tiền; Vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá mỗi loại 99 nén; Thắp 9 ngọn nến hoặc 9 cây đèn dầu.
Cách cúng giao thừa nếu các gia đình chưa có điều kiện cũng có thể thành tâm chuẩn bị mâm lễ gồm trầu, rượu, hoa quả, xôi gà…; và đặc biệt không nên đốt tiền âm phủ trong lễ đón giao thừa để tránh các vong âm lai vãng.
Sau khi đã chuẩn bị xong mâm lễ trước 12 giờ đêm, vào đúng thời khắc giao thừa thì người lớn nhất trong gia đình ăn mặc chỉnh, tề súc miệng rượu thơm bắt đầu hành lễ.
Sau lễ cúng giao thừa là lễ cúng Thổ Công
Để tỏ lòng thành kính với vị thần cai quản nhà mình thì các gia chủ sau khi làm lễ cúng giao thừa sẽ làm lễ cúng Thổ công và mâm cúng cho lễ cúng Thổ Công cũng tựa như lễ cúng Giao Thừa.
Các tục lệ diễn ra trong đêm Trừ tịch:
Theo truyền thống bao đời nay của người Việt thì sau khi tổ chức lễ cúng giao thừa thì ở khắp các vùng miền, dân tộc, các gia đình còn có một số tục lệ sau:
– Đi lễ chùa (đình, đền): Sau khi làm lễ cúng giao thừa tại gia, họ cùng nhau đi lễ tại các đình, miếu, chùa để cầu may, xin các Thần, Phật sẽ phù hộ cho bản thân và cả gia đình một năm mới dồi dào sức khỏe, làm ăn tấn tới. Cũng nhân dịp này thì người ta thường rút quẻ đầu năm.
– Chọn hướng xuất hành: Trước khi ra khỏi nhà, họ sẽ chọn giờ cũng như hướng xuất hành. Bởi đi vào giờ đep và đúng hướng sẽ mang lại sự may mắn.
– Hái lộc: Vào ngày đầu năm mới thì ai cũng mong muốn có được nhiều lộc nên ở khắp nơi họ có tục hái một cành cây (cành lộc) để mang về cắm trên bàn thờ cho đến khi cành khô. Tục lệ đó có ngụ ý rằng đây là lộc của đất trời, Thần Phật ban xuống.
– Hương lộc: Vì ngọn lửa là biểu tượng của sự phát đạt nên có những người thay vì hái lộc sẽ xin lộc ở các đình, đền bằng việc đốt một nắm hương sau đó đứng khấn trước bàn thờ và mang hương đó cắm vào bình hương nhà mình như được các Thánh, Phật luôn độ trì trong năm mới.
– Xông đất, xông nhà: Với mong muốn trong năm mới mọi điều tốt đẹp đến với gia đình thì các gia chủ sẽ kén chọn một người xông đất. Người này phải tốt vía và hợp tuổi với chủ nhà và đến vào sớm mồng một như mang theo sự may mắn, dễ dãi cho gia chủ.